Hiện có những loại vắc xin nào?
Đến ngày 20/07/2021, Bộ Y tế Việt Nam đã lần lượt phê duyệt cho các vắc xin AstraZeneca, Sputnik V, Sinopharm, Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson. Xem tên gọi khác nhau của cùng loại vắc xin tại đây.
Ngoài ra, các vắc xin Novavax (Hoa Kỳ) cùng COVIVAC, Nanocovax (Việt Nam) cũng đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng và cho các kết quả đầy triển vọng.
Có nhiều loại vắc xin nhưng mục đích chung là gây ra phản ứng miễn dịch đặc hiệu với vi rút gây COVID-19 mà không làm chúng ta bị bệnh.
Hầu hết các vắc-xin COVID-19 sử dụng protein gai của vi rút để tạo ra phản ứng miễn dịch. Hệ thống miễn dịch phát hiện protein gai ngoại lai sẽ tạo ra các tế bào miễn dịch và kháng thể lâu dài.
Nếu một người được tiêm chủng, sau đó có tiếp xúc với vi rút gây COVID-19, hệ miễn dịch của họ sẽ phản ứng nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Chúng tôi tóm tắt 4 phương pháp chính đang được áp dụng để sản xuất các loại vắc xin COVID-19 hiện nay và cách mỗi loại hoạt động theo thứ tự thời gian ra đời của các loại phương pháp như sau:
1. Vắc xin bất hoạt (Sinopharm, Sinovac)
Vắc xin bất hoạt được sản xuất bằng cách phân lập chủng vi rút gây COVID-19 rồi bất hoạt bằng chất B-propiolactone. Sau đó, vi rút bất hoạt được trộn với chất bổ trợ (gốc nhôm) nhằm kích thích hệ miễn dịch tăng cường phản ứng với vắc xin. Khi được tiêm vào cơ thể, vắc xin sẽ kích thích hệ miễn dịch của cơ thể sinh kháng thể. Khi COVID xâm nhập vào cơ thể, kháng thể có sẵn trong cơ thể sẽ tiêu diệt virus.
Nguồn ảnh minh họa: LaPipette. Link: https://lapipette.com/vaccine_cards.
Dịch tiếng Việt: Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai
2. Vắc xin tiểu thể (Novavax, Nanocovax)
Vắc xin tiểu thể sử dụng một thành phần không lây nhiễm của vi rút gây COVID-19, thường là protein gai. Protein có trên bề mặt của vi rút và được xử lý trong phòng thí nghiệm. Khi vắc xin vào cơ thể, các tế bào miễn dịch nhận ra protein gai và bắt đầu kích hoạt phản ứng miễn dịch chống lại nó.
Nguồn ảnh minh họa: LaPipette. Link: https://lapipette.com/vaccine_cards.
Dịch tiếng Việt: Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai
Nguồn ảnh: Internet
3. Vắc xin véc-tơ (COVIVAC, Sputnik V, Johnson & Johnson, Oxford-AstraZeneca)
Các vắc xin véc-tơ sử dụng một loại vi rút vô hại (vector) có chứa đoạn mã di truyền của protein gai (còn gọi là protein S) của vi rút SARS-CoV-2 gây COVID-19. Khi đưa vắc xin vào cơ thể, đoạn mã di truyền này sẽ hướng dẫn các tế bào của chúng ta tạo ra protein gai này (kháng nguyên) và kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Nguồn ảnh minh họa: LaPipette. Link: https://lapipette.com/vaccine_cards.
Dịch tiếng Việt: Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai
4. Vắc xin mRNA (Pfizer, Moderna)
Thay vì sử dụng một loại vi rút có chứa đoạn mã di truyền như vắc xin véc-tơ, vắc xin mRNA sử dụng phương pháp đưa trực tiếp mã di truyền có tên là RNA thông tin (messenger RNA - mRNA) vào các tế bào miễn dịch để kích hoạt tế bào sản xuất protein gai đặc hiệu của vi rút SARS-CoV-2. Khi mRNA xâm nhập vào tế bào của cơ thể, các tế bào sử dụng thông tin trong RNA để tạo ra protein gai (tương tự như cấu tạo của vi rút SARS-CoV-2). Các tế bào miễn dịch nhận ra protein gai “ngoại lai” này và bắt đầu kích hoạt phản ứng miễn dịch chống lại nó. RNA từ vắc xin không thay đổi hoặc tương tác với tế bào di truyền DNA của chúng ta theo bất kỳ cách nào.
Nguồn ảnh minh họa: LaPipette. Link: https://lapipette.com/vaccine_cards.
Dịch tiếng Việt: Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai